I.BỘ PHẬN CUNG CẤP LÀN
HƠI :
Bao gồm hai lá phổi, được sự
tác động của các cơ ngực, sườn, cơ hoành cách mô, cơ bụng
1. Phổi gồm những tế bào xốp,
có độ co giãn lớn, tạo thành bỡi những túi nhỏ, các túi này giãn ra để chứa đầy
không khí, và co lại để đẩy không khí ra ngoài bằng các phế quản. Các phế quản
này đều thông vào khí quản, trông giống như những rễ cây bám vào gốc cây .
Sự co giãn chủ động của phổi
là do sự hỗ trợ tích cực của lồng ngực và hoành cách mô cùng các cơ bụng: Hoành
cách mô hạ xuống, lồng ngực trương ra, làm cho phổi giãn ra tăng thêm thể tích,
tạo khoảng trống cho không khí ở bên ngoài vào. Hoành cách mô nâng lên, bụng hơi
hóp vào, lồng ngực buông lỏng xuống, làm cho phổi thu nhỏ lại, đẩy không khí ra
ngoài
2. Chúng ta có thể ví hai lá
phổi như một cái bễ, cung cấp dưỡng khí cho cơ thể và thải thán khí ra ngoài. Mỗi
lần thở bình thường, ta hít vào nửa lít không khí. Mỗi phút, ta thở khoảng 15 lần
và 15 lít máu được đổi mới.
Khi làn hơi từ phổi được đẩy
ra ngoài, nếu tác động đúng cách lên thanh đới (dây tiếng), thì sẽ phát ra âm
thanh. Chất lượng của âm thanh phát ra, một phần lớn phụ thuộc vào làn hơi từ phổi
đưa lên tác động vào thanh đới. Cần phải tập luyện hơi thở sao cho đầy đặn, và
điều chế làn hơi sao cho nhuần nhuyễn phù hợp với nhu cầu trong ca hát.
II.BÔ PHẬN PHÁT THANH
(Chỉ mới phát ra âm thanh chứ
chưa phát ra tiếng, ra lời) gồm 2 thanh đới nằm trong thanh quản
1. Thanh quản là một ống nối
tiếp với khí quản. Phần giữa thanh quản thắt lại như cổ chai. Chỗ thắt lại này
là do các dây cơ và sụn chắn ngang hai bên tạo nên thanh đới. Thanh đới là bộ phận
chủ yếu tạo ra âm thánh: Do áp lực của làn hơi từ phổi đưa lên, thanh đới, với
những độ căng khác nhau và hình dạng khác nhau, mở ra và đóng lại nhanh chậm
khác nhau, cắt làn hơi thành những sóng âm có tần số khác nhau, tạo thành những
âm thanh có cao độ khác nhau:Thanh đới mỏng/ngắn mở đóng nhanh hơn thanh đới
dày/dài(thanh đới ở phụ nữ và trẻ em ngắn và mỏng hơn ở đàn ông, nên giọng nữ và
trẻ em cao hơn giọng đàn ông một bát độ). Thanh đới mỏng hơn khi được căng ra,
hoặc thanh đới không mở đóng toàn phần, mà chỉ mở đóng trên một phần nào đó của
mình, làm cho phần thanh đới tham gia cắt làn hơi ngắn đi, và như vậy tạo được những
âm thanh cao. Độ căng, hình dạng, kích thước của thanh đới không chỉ ảnh hưởng đến
cao độ, mà cả âm sắc nữa. Còn cường độ âm thanh là do sức mạnh của làn hơi đưa
lên
Như vậy âm thanh phát ra phù hợp
hay không là do sự phối họp nhuần nhuyễn giữa làn hơi và các cơ điều khiển thanh
đới. Do đó, cần bảo vệ thanh đới cho lành mạnh.
2. Biện pháp bảo vệ thanh đới
tốt nhất là hát cho đúng cách, nghĩa là hát làm sao để cho mọi hoạt động khác hỗ
trợ cho thanh đới đều phải phù hợp, không bao giờ hát quá sức, tức là hát quá lớn
và quá cao. Hát quá lớn như gào thét, có thể dẫn đến chỗ “mất tiếng” do thanh đới
bị tổn thương không có khả năng làm việc linh hoạt theo yêu cầu của nghệ thuật
ca hát. Hát quá cao không phù hợp với loại giọng của mình, làm cho thanh đới
căng ra quá mức, nếu kéo dài và phối hợp với hát lớn, cũng gây tổn thương đến
thanh đới.
III.BỘ PHẬN TRUYỀN
TĂNG ÂM
Gồm chủ yếu là cuống họng (yết
hầu) thông với đường miệng hoặc đường mũi.
1. Các chấn động âm thanh do
thanh đới tạo ra, được bộ phận truyền âm gom lại và dẫn ra ngoài theo hai hướng
miệng hoặc mũi. Cuống họng và miệng không những truyền âm, mà còn góp phần khá
quan trọng vào việc tăng âm (đóng vai trò như một hộp cộng hưởng).
2. Cuống họng được bao bọc bởi
một hệ thống niêm mạc, dễ bị kích thích, do đó cần phải giữ gìn để cuống họng
không bị viêm nhiễm, ảnh hưởng xấu đến giọng hát (tránh dùng rượu, cà phề, thuốc
lá và thức ăn thức uống quá nóng, quá lạnh, quá cay ...)
IV.BỘ PHẬN PHÁT ÂM (nhả
chữ)
Là miệng với các hoạt động của
môi, răng, lưỡi, hàm dưới,vòm mềm (hàm ếch mềm, cúa mềm, ngạc mềm,). Chúng ta
nhận ra được lời ca, tiếng hát với ý nghĩa của nó, là nhờ vào hoạt động của các
cơ năng trên. Khi nói đến khẩu hình là nói đến hình thể, hình dáng, cả bên ngoài
lẫn bên trong của miệng do hoạt động phối hợp của môi, lưỡi, hàm dưới, vòm mềm tạo
ra khi phát âm. Mở khẩu hình không đúng cách sẽ ảnh hưởng không chỉ đến chất lượng
âm thanh, mà nhất là ảnh hưởng đến việc rõ lời, là một yêu cầu cơ bản trong
thanh nhạc.
V.BỘ PHẬN DỘI ÂM
Gồm tất cả các khoảng trống
trong thân thể, chủ yếu là các khoảng trống trên đầu, trên mặt, gọi là xoang cộng
minh (cộng hưởng). Ngoài khoang họng và khoang miệng vừa tăng âm vừa dội âm, thì
các xoang mũi, xoang vòm mặt, xoang trán v.v...chủ yếu có tính cách dội âm, tức
là làm cho âm thanh được cộng hưởng, âm vang đầy đặn, giàu âm sắc nhờ các bội âm
(hoạ âm) mà chúng tạo ra. Vì thế, khi hát cần phải phóng âm thanh lên phía trước
(tiếng Pháp gọi là chanter en avant) để tạo được vị trí dội âm trước mặt. Vị trí
trước mặt mà làn hơi phải hướng tới không giống nhau đối với mọi người. Mỗi người
sẽ tìm từng vị trí cho từng cao độ, nhưng nói chung chúng nằm khoảng giữa hàm
trên và trán (ngay cả khi nói, nếu ta biết nói âm thanh ra phía trước, thì họng
ta sẽ đỡ mệt và tiếng nói ta vẫn rõ ràng mà không tốn sức)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét